Początki szkoły w Lubanicach

Lubanice, to wieś położona na północ od Żar. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1381 roku, choć przypuszcza się, że swój początek ma jeszcze w okresie plemiennym. Uważana jest za najstarszą wieś łużycką na ziemi żarskiej. Lubanice przez długi czas były lennem klasztoru augustianów w Żaganiu a potem weszły w skład państwa pruskiego.

O historii szkoły wiele ciekawych informacji dowiedzieć się można z kroniki Parafii Lubanickiej napisanej w języku gotyckim w roku 1912 przez Łużyczan mieszkających w tym czasie w naszej miejscowości.

W którym roku w Lubanicach została utworzona szkoła, tego nie da się dokładnie określić. Istniała już około roku 1600 ponieważ w rachunkach kościelnych z tamtego okresu pojawiła się wzmianka o wydatkach na remont szkoły. Początkowo została nazwana Pisownia, chyba dlatego, że w ówczesnych czasach urząd nauczyciela połączony był z urzędem pisarza sądowego i pisarza, który prowadził księgi kościelne. Później nazwano ją Szkoła. Najważniejszymi książkami w szkole były: Biblia, Katechizm i Śpiewnik. Do powstania szkoły w Lubanicach przyczynił się reformator M. Luther, który dążył do tego, by młodzież nauczyła się czytać i pisać. W roku 1525 pisał do księcia elektora saksońskiego Johana, żeby w mieście lub wiosce, które są zamożne powstawały szkoły.

Lubanice musiały być chyba zamożną wioską, bo wzmianka o pierwszym nauczycielu pochodzi już z roku 1614. Był nim Heinrich Blumel. Następny to Joachim Kohlhein, pochodzący z Gubina, który objął stanowisko pisarza w 1657roku i pracował jako pisarz kościelny przez 40 lat. Po nim był Krystian Trauszke, a od roku 1714 do 1749 Gottfried Pultmann.

Wzmianka o najstarszej szkole, która była w tym samym miejscu, gdzie budynek zakrystii pochodzi z 1655 roku. Wówczas na prośbę pisarza kościelnego Joachima Kohlheima ojcowie kościoła: Martin Szmidt, Nieder Muller i Krzysztof Nether kazali rozbudować izbę szkolną. W roku 1691 odbudowano ją z drzewa i gliny ze słomianym dachem. Izba miała pięć okien. Jeden pokój był przeznaczony na sypialnię, a dwa pokoje znajdowały się na poddaszu. Sala lekcyjna była zarazem mieszkaniem dla całej rodziny. Była skromnie urządzona i często używana jako warsztat, ponieważ nauczyciel ze względu na bardzo małe zarobki, był zmuszony zajmować się dawniej opanowanym rzemiosłem. Ta szkoła często stała pod wodą tak, że nie można było ani wejść ani wyjść. Dopiero w roku 1704 wybudowano dla nauczyciela osobny dom.

W roku 1699 wynagrodzenie nauczyciela w większej części składało się z darów w naturze, a w mniejszej części z gotówki. Oprócz tego na Wigilię i Wielki Czwartek dostawał nauczyciel miarkę kaszy albo grochu od Gminy i gospodarzy. Od 16 ogrodników, którzy wówczas mieszkali w Lubanicach dostawał 6 funtów i od każdego domu (a było wówczas 50 domów) po 3 funty. Z kasy kościelnej wypłacano nauczycielowi 8 groszy rocznie. W roku 1700 nauczyciel otrzymał kawałek pola od chłopów, a z klasztorów otrzymywał bezpłatnie drewno i słomę.

Każde dziecko chodzące do szkoły płaciło 1 feniga tygodniowo, a jeśli już uczeń potrafił liczyć, to płacił 1 grosz. Nie było wtedy jeszcze przymusowej nauki, więc dzieci w szkole nie było dużo. Aby frekwencja w szkole była większa, bogatsi gospodarze płacili za biedniejszych, żeby ich dzieci też mogły się uczyć.

Za czasów Gottfrieda Pultmana w roku 1749 do szkoły przybył jako nauczyciel i sekretarz George Freitag. Po nim nastąpił w 1761 roku Gotfryd Aland, który urząd nauczycielski sprawował przez pół wieku. W raportach szkolnych bardzo często podkreśla się przykładową pracę Alanda i jego przywiązanie do pełnionego urzędu.

W roku 1778 Gotfryd Aland zajął nowy budynek szkolny, który Gmina wybudowała za kwotę 148 talarów. Miał on dwie izby i dwa większe pomieszczenia, w których były klasy lekcyjne, piwnice oraz oborę. Jest to budynek, w którym jeszcze dzisiaj się uczymy.

Na starość Alandowi nie starczało sił, aby urząd nauczycielski sprawować jak należy, dlatego poziom nauczania był bardzo niski i część rodziców posyłała swoje dzieci do szkoły w Surowej. Obecnie dzieci z Surowej chodzą do szkoły w Lubanicach. Po śmierci Alanda w 1811 roku Gmina chciała ożywić szkołę i zatrudnić młodą i pracowitą osobę.

Spełniło się to w tym samym roku, gdy zatrudniono na urząd nauczycielski Johana Gotliba Minht. Był to nauczyciel pochodzący z Żar. W kronice kościelnej z 1912 roku można przeczytać, że był on bardzo energicznym, zdolnym i życzliwym nauczycielem, dzięki czemu dzieci coraz liczniej zgłaszały się do szkoły i chętniej się uczyły. Nasza szkoła w tym okresie należała do jednej z najlepszych szkół w diecezji. W roku 1863 stworzono w Lubanicach drugą posadę dla nauczyciela, a ponieważ dzieci w szkole było coraz więcej w 1872 roku zbudowano drugi budynek szkolny.

W 1878 roku liczba uczniów w szkole w Lubanicach wynosiła aż 229 dzieci i to była największa liczba uczniów w szkole, a od tego roku uczniów było już coraz mniej. Dzisiaj jest ich tylko 77. Główne zadanie szkoły w tamtych latach polegało już nie tylko na przekazywaniu wiedzy, ale także na wychowywaniu pokolenia, które potrafiłoby pracować, a nie tylko szukać przyjemności.

Dzieje Szkoły w Lubanicach po drugiej wojnie światowej, aż do chwili obecnej

Z opowiadań pana Ludwika Lewandowskiego, który po zakończeniu drugiej wojny światowej, jako pierwszy osadnik polski przybył w dniu 1 czerwca 1945 roku na odzyskane Ziemie Zachodnie i osiedlił się w Lubanicach, dowiadujemy się, że w czasie działań wojennych na tych terenach w budynku szkolnym stacjonowali żołnierze Armii Radzieckiej.

Wkrótce zaczęło napływać do Lubanic coraz więcej osadników. W dniu 3 sierpnia 1945 roku pani Lewandowska poszła do szkoły, żeby przygotować ją do użytku. Zastała budynek w strasznym stanie. W oknach nie było ani jednej szyby. Brakowało drzwi, a w podłogach było pełno dziur. W jednej z sal szkolnych znajdował się stół, krzesło i kilka połamanych ławek. W mieszkaniu przeznaczonym dla nauczyciela było kilka połamanych mebli, a wszędzie pełno słomy, brudu i wszelkiego rodzaju śmieci.

Przy pomocy kilku osadników państwo Lewandowscy doprowadzili w krótkim czasie budynek szkolny do porządku. Zebrano po całej wsi rozrzucone ławki szkolne, umeblowano mieszkanie dla nauczyciela i we wrześniu 1945 roku rozpoczęła się nauka.

Pierwszą nauczycielką po wojnie była pani Helena Boniszewska. W październiku 1945 roku odbyło się uroczyste poświęcenie szkoły. W styczniu 1946 roku na miejsce pani Boniszewskiej przyszła pani Władysława Klonowska, która była nauczycielka w Lubanicach do końca roku szkolnego 1945/46. W szkole było 54 dzieci.

Na miejsce pani Klonowskiej w roku 1946 przyszli państwo Huppowie. Napotkali jednak na wiele trudności. Przede wszystkim stosunek osadników do szkoły był nieprzychylny lub obojętny, a szkoła wymagała remontu, którego sami nauczyciele nie byli w stanie wykonać. Pomalowano wówczas obie sale szkolne i korytarz, oraz naprawiono kilka uszkodzonych okien. Uczniów w szkole było coraz więcej, bo coraz więcej ludzi przyjeżdżało do Lubanic. Bardzo nas zdziwiło to, że do jednej klasy chodziły dzieci w bardzo różnym wieku, ale przecież w czasie wojny dzieci nie mogły chodzić do szkoły. Dla tych dzieci, które tylko wiekiem przekraczały poziom danej klasy zorganizowano tak zwane oddziały przyspieszone. Po ukończeniu takiego przyspieszonego kursu były przesunięte do klasy wyższej, od tej w której były obecnie.

W październiku 1946 roku powstała pierwsza biblioteka szkolna, w której były aż 42 książki, a pieniądze na ich zakupienie zarobili sami uczniowie zbierając żołędzie i kasztany. Już w 1946 roku w szkole zorganizowano spółdzielnię uczniowską i założono sklepik szkolny.

W tym czasie w szkole pracowało dwóch nauczycieli: Helena i Adolf Hupp, a od marca 1946 roku doszła jeszcze trzecia nauczycielka – Celina Fita W związku z tym zajęto trzecią salę szkolną w budynku nr 2. W maju tego roku powstało harcerstwo, które istnieje w naszej szkole do chwili obecnej oraz koło PCK. Początkowo w szkole nie było ani podręczników, ani żadnych pomocy naukowych. Pierwsze pomoce otrzymała szkoła w maju w postaci globusa, brył geometrycznych oraz map Europy. W tym samym roku szkoła zdobyła też upragnione przyrządy gimnastyczne.

W tych trudnych dla szkoły czasach jeszcze wiele razy organizowano zbiórkę nasion, drzew i krzewów dla leśnictwa Lukawy, oraz wiele innych akcji zarobkowych, z których pieniądze przeznaczano na powiększanie księgozbioru biblioteki szkolnej. Dzieci ze szkoły jeździły też do kina w Żarach, ale nie tak jak my dzisiaj autobusem tylko furmankami.

Dzisiaj chodząc po okolicach Lubanic, drogami polnymi do lasu można zobaczyć wiele różnego gatunku drzew i krzewów. Od pani Balbiny Wrzeszcz mieszkanki Lubanic, która rozpoczęła naukę w szkole w 1946 roku, dowiedzieliśmy się, że wiele z tych drzew i krzewów zasadzili uczniowie szkoły właśnie w 1946 roku.

W roku szkolnym 1948/49 szkoła została przemianowana na podstawową.

Kierownikiem szkoły została Helena Hupp. Ponadto w szkole uczyli nauczyciele: Fita Celina, Żółtańska Helena i Werstler Mieczysław.

Harcerze w szkole działali od roku 1946. W roku 1951 pomagano walczącej Korei i wysłano odzież dla dzieci koreańskich. W roku 1952 powstał harcerski zespół artystyczny, który uczestniczył w Zlocie Młodych Przodowników Budowlanych Polski Ludowej w Warszawie, zespół ten, w Eliminacjach Zespołów Artystycznych w Żarach w roku 1953 zdobył I miejsce. Pierwsze uroczyste przyrzeczenie harcerzy po wojnie odbyło się w szkole 31 maja 1953 roku. W lipcu 1951 roku harcerka Kołodenna Janina wzięła udział w Zlocie Młodzieży w Berlinie.

Rok szkolny 1957/58 rozpoczęto w nowym budynku szkolnym, który został oddany do użytku po wyremontowaniu z byłej plebani ewangelickiej. Szkoła w Lubanicach mieściła się w tym czasie w trzech budynkach. W jednym z nich były tylko pracownie: chemiczna, fizyczna i techniczna, oraz mieszkania dla nauczycieli.

Do naszego obwodu szkolnego należały dzieci z Surowej i Łukaw, a że wówczas uczęszczało do niej 162 uczniów, został utworzony punkt filialny, we wsi Surowa z dwiema klasami I i II, do których uczęszczało 20 dzieci.

W latach sześćdziesiątych zaczęto organizować wycieczki szkolne nie tylko po najbliższej okolicy, ale i w bardziej odległe zakątki kraju. Uczniowie byli między innymi:

• na targach w Poznaniu,
• w Otyniu,
• w Kotlinie Kłodzkiej,
• w hucie szkła w Trzebielu,
• w Warszawie,
• w Karpaczu,
• w Krakowie,
• w Trójmieście,
• we Wrocławiu.

 

Od początku istnienia szkoły dużą wagę przywiązywano do wychowania fizycznego. Pierwsze sukcesy na terenie powiatu uczniowie naszej szkoły odnieśli w roku 1969 zajmując II miejsce w grę w palanta i III i IV miejsce w piłkę ręczną dziewcząt i chłopców. W roku 1970 zajęliśmy już I miejsce w piłce ręcznej. W roku szkolnym 1972/73 w XVI mistrzostwach powiatu w biegach przełajowych w ogólnej punktacji szkoła w Lubanicach zajęła V miejsce.

Rok szkolny 1973/74 był ostatnim rokiem pracy szkoły ośmioklasowej. W szkole w Lubanicach zmniejszono ilość klas do trzech, a od klasy czwartej dzieci dojeżdżały do szkoły zbiorczej w Żarach. Jednak już od roku 1981 zaczęto ponownie stopniowo zwiększać ilość klas, bo było coraz więcej dzieci. W roku 1993 znowu w Lubanicach była szkoła ośmioklasowa. W tym samym roku pan Artur Pięta uczący wychowania fizycznego założył sekcję sportową. Efektem jego pracy było zdobycie przez ucznia naszej szkoły Wiesława Falkowskiego w 1997 roku IV miejsca na Wojewódzkich Zawodach Lekkoatletycznych.

Grono pedagogiczne w Lubanicach zmieniało się bardzo często. Od roku 1948 szkołą kierowali:

• 1948 – 1951 Helena Hupp
• 1951 – 1952 Stanisław Szarota
• 1952 – 1961 Ryszard Tyrcha
• 1961 – 1967 Maria Szmidt
• 1967 – 1975 Karol Mazepa
• 1975 – 1985 Maria Szmidt
• 1985 – 1990 Maria Gonia
• 1990 – 1997 Marcjanna Borecka
• 1997 - 2017 Zbigniew Michalewicz
• 2017 Kinga Grzelak.

 

Od roku 1990 szkołą kierowała Marcjanna Borecka, Korczak w spódnicy, taki przydomek nadało jej grono pedagogiczne. W tym czasie właśnie nasza szkoła starała się o nadanie imienia Janusza Korczaka i nawiązała kontakt z organizacjami korczakowskimi, działającymi na terenie naszego województwa. Na wzór korczakowskiego Domu Sierot w szkole działał Sejm i Sąd Koleżeński. W tym czasie po raz pierwszy zorganizowano w szkole festyn dla dzieci i dorosłych pod nazwą Kiermasz rozmaitości. Obecnie organizujemy festyny rekreacyjno – sportowe co roku, a zebrane fundusze przeznaczane są na potrzeby szkoły.

Pięć lat później zaczął się kolejny okres w życiu szkoły – spełniły się nasze marzenia. Po raz pięćdziesiąty po wojnie rozpoczęto w Lubanicach nowy rok szkolny w nowo wybudowanej szkole.

W tym samym roku szkolnym zajęliśmy IV miejsce w ogólnopolskim finale Ligii Szkół Ubezpieczonych w PZU.

Obecnie Szkoła Podstawowa w Lubanicach ma sześć oddziałów i dodatkowo oddział przedszkolny. Do szkoły uczęszczają dzieci z trzech miejscowości: Lubanic, Surowej i Łukaw.

Od roku 1997 funkcję dyrektora szkoły pełni mgr inż. Zbigniew Michalewicz. Nasz pan dyrektor jest wielkim entuzjastą działań proekologicznych. Każdego roku organizujemy:

 

Święto Warzyw – obchodzimy w październiku, każda klasa losuje wcześniej warzywo, do którego dostosowuje swój występ. Prezentacje klas zawierają referat o wartościach odżywczych danego warzywa, piosenkę o nim, pomnik i potrawę. W przerwach między prezentacjami klas rozwiązujemy zagadki, układamy wiersze i rozwiązujemy rebusy. Otrzymujemy też nagrody. Każdego roku święto warzyw przebiega trochę inaczej.

Ekologiczne przedstawienia teatralne i wycieczki krajoznawczo – przyrodnicze.

Gminne sejmiki ekologiczne. Celem sejmików jest zainteresowanie uczniów oraz wszystkich pozostałych mieszkańców Lubanic i całej gminy ekologicznym sposobem życia. Na sejmikach drużyny z ośmiu szkół gminnych rywalizują ze sobą uczestnicząc w konkursach, quizach, pokazach i ekograch.

Uczniowie w naszej szkole mogą uczestniczyć w zajęciach kółka plastycznego, teatralnego, literackiego, matematycznego i informatycznego. W szkole działają też organizacje: ZHP, PCK, LOP oraz Spółdzielnia Uczniowska.

W tym czasie uczniowie nasi odnosili wiele sukcesów w konkursach i zawodach szkolnych, gminnych, wojewódzkich, ogólnopolskich i międzynarodowych.

Od roku 2003 korzystamy z wyposażonej w nowe komputery pracowni informatycznej. Za podejmowane w szkole działania i wysiłek wkładany w codzienną pracę przyznano nam w 2003 roku tytuł Szkoły z klasą.

 

Szkoła w Lubanicach uczy nas samodzielności w zdobywaniu wiedzy i odpowiedzialności za podejmowane decyzje oraz przygotowuje do życia w zgodzie z przyrodą.